Ang Tensiyon sa Pagitan ng Relihiyon at Sekularismo

Pumukaw ng matinding atensiyon ang napabalitang pagbibigay ng mga Bibliya sa mga freshmen ng University of the Philippines-Los Banos noong ika-9 ng Hunyo. Maraming umalma sa insidente dahil nillabag daw ng UPLB Office of Student Affairs ang prinsipyo ng "separation of church and state." Sa isang pormal na liham, ipinahayag ni UPLB Chancellor Rex Victor Cruz, na ang UPLB bilang institusyon ng pamahalaan ay hindi kailanman bumili at namigay ng mga Bibliya para sa mga estudyante.

Pinalutang ng UPLB incident ang tensiyon sa pagitan ng kalayaan sa relihiyon at paggalang sa prinsipyo ng "separation of Church and State." Kailangang balikan natin ang sinasabi ng Saligang Batas ukol sa isyu. Tandaan natin na ang probisyong ito ng Konstitusyon ay nagbibigay-proteksyon sa mga mamamayan laban sa mapaniil na kapangyarihan ng estado. Layunin nilang pigilan ang pagsupil sa kalayaan sa relihiyon.

Ayon sa Article 3, Section 5, walang batas ang dapat ipasa ng Kongreso na magtatatag ng isang pambansang relihiyon o pipigil sa malayang pagsasagawa nito. Hindi ring maaaring gawing basehan ng pagtupad sa anumang sibil at pulitikal na karapatan ang relihiyon. Sa ganitong kalakaran, malaya ang sinumang taong-simbahan o lider ng anumang iglesya na tumakbo sa pulitika at humawak ng puwesto sa pamahalaan.

Sinasabi naman sa Article 6, sec. 29 na hindi dapat ginagamit ang pondo ng pamahalaan para sa anumang gawain ng anumang relihiyon o simbahan. Ganundin, kung nais ng sinuman na magturo ng religious subjects sa mga elementary at secondary schools, itinatadhana ng Article 14, sec. 3 na kailangang humingi ng permiso ang magtuturo sa mga magulang ng mga estudyante.

Ang naging isyu sa UPLB ay ang pamimigay ng Bibliya ng isang pampublikong opisina. Kahit sabihing hindi sapilitan ang pagtanggap ng mga materyales na ito, naging kasangkapan ang UPLB OSA upang maibahagi ang mga Cristianong materyales at babasahin. Bagaman walang pondong inilibas ang UPLB para ipamahagi ang mga Bibliya, nalabag nito ang pananawa na ang isang "sekular" na paaralan ay hindi dapat nagi-endorso ng anumang relihiyon. Upang maiwasan ang pagkiling sa anumang pananampalataya, maaring ibigay na lamang ng Office of Student Affairs ang trabaho ng pamimigay ng Bibliya sa mga Christian student organizations sa unibersidad. May karapatan ang bawat grupo sa unibersidad na mamigay ng kanilang religious materials. Ang karapatang ito ay ibinibigay din sa ibang relihiyon, maging sa mga atheists at agnostics na hindi naniniwala sa Diyos.

Patuloy na hinahamon ng sekularismo ang pananampalataya ng maraming Cristiano sa bansa. Pilit na inihihiwalay nito ang pananampalataya sa pampublikong buhay ng maraming Pinoy. Sa kabuuan, ang ating pananampalataya, bagaman isang personal na desisyon ay hindi maaaring manatiling pribado. Lalabas at lalabas ang ating mga pagpapahalaga. Maging ang mga opisina ng pamahalaan ay punong-puno ng mga santo at imahe ni Maria at Cristo. Mayroon pang sariling chapel ang iba kung saan maaring manalangin ang mga empleyado. Kung talagang seryoso ang pamahalaan na gawing "sekular" ang pamamahala, kailangang tanggalin sa lahat ng sulok ng pamahalaan ang anumang religious symbols tulad ng krus at mga imahe ng mga santo.

Hindi na lamang ito usapin ng pagsunod sa batas kundi ng paninindigan sa pananampalataya. Nang pigilan ng Sanedrin sina Pedro at ang ibang apostol sa pagbabahagi ng ebanghelyo ng Kaligtasan sa mga Hudyo, matatag nilang sinabi, "mas nanaisin naming sundin ang Diyos, higit ang tao!" (Gawa 5:29). Ganundin, mas dapat tupdin ng mga tunay na Cristiano ang kalooban ng Diyos higit sa pagsunod sa mga ideyolohiya at batas na lumalabag dito. 

LOVESTRUCK SAKIT Series 3: Kung Ako'y Iiwan Mo

Nang mawala ka sa akin, ikaw at ako’y nawalan: Ako dahil ikaw ang minahal ko nang lubusan. At ikaw dahil ako ang sa iyo’y lubusang nagmahal. Ngunit sa dalawa ay ikaw ang higit na nawalan: Dahil pwede kong mahalin ang iba tulad nang pagmamahal ko sa iyo ngunit ika’y ‘di mamahalin tulad nang kung paano kita minahal.” — Ernesto Cardenal 

Walang masaya kapag sila ay iniwan ng kanilang minamahal. Lalo na ang mga inabandona nang walang "justified" at katanggap-tanggap na dahilan. Maraming couples and singles ang labis na sinisi ang kanilang sarili dahil sa kinahinatnan ng kanilang relasyon, kahit hindi sila ang ugat ng hiwalayan.

Ito ang mga kuwentong dumurog sa puso nila. Masakit pero totoo. Hindi na kailangang ibulgar dahil matagal nang lantad sa publiko. Ito ang "bulok na style" ng mga naging tampalasan o taksil sa relasyon. 

Inakala ni Anna na nagtatrabaho ang kaniyang mister sa abroad upang gumanda ang buhay ng kanilang pamilya. Lo and behold, may bago na siyang kinakasama. Batang-bata at dalaga pa. Tandaan: ang pagtataksil sa iyong kabiyak ay karumal-dumal sa sa batas ng Diyos at batas ng tao. Winawasak mo ang iyong puri at dangal. Huwag mong sabihing marupok ka. Dahil sa bawat sandali na ikaw ay nalalapit (o lumalapit) sa tukso, tao ka---may kakayahang mag-isip at umiwas sa kasalanan. 

Lumuluha si Grace nang mag-email sa akin. Isang "Cristiano" kunong lalake ang yumurak sa kanyang emosyon at pagkatao. Niligawan siya ni boy. Nag-effort at nilambing sa maraming bagay. Of course, bumigay siya. Sumama siya sa isang exclusive na lakad sa isang resort sa isang probinsiya. Naganap ang hindi dapat maganap. Ilang araw ang nakalipas, nagkaroon ng "invisible powers" ang lalake matapos simsimin ang bango ng kaniyang katawan. Kahit nagkikita sila sa opisina "Hu U?" na ang turingan. Sa lahat ng kalalakihan: hindi mga babaeng bayaran ang tunay na nagmamahal sa iyo. Kung ganyan ka nang ganyan, humanda ka sa bigat ng parusang bubulaga sa harap mo.

Maraming ladies ang ginagawang business ang pagbo-boyfriend. Gold-digger kung sila ay tawagin. Naghahanap ng boy toys at mga lalakeng may 4 na "M"--matandang mayamang madaling mamatay. Matapos huthutan ang lalake, lilipat sa panibagong lalake para limasin ang kaniyang kayamanan. Kung ikaw ito kapatid, hindi forever ang kaligayahang dulot ng panlilinlang. Nawa'y nakakatulog ka pa nang mahimbing sa iyong ginagawang kalokohan.
Para naman sa mga iniwan, hindi dapat tumigil ang inyong mundo.

Breaking-up is predictable and preventable. Dapat marunong kang bumasa ng "warning signs". Kung alam mong nanlalamig na ang kaniyang pag-ibig, kausapin siya. Kung nararamdaman mong lumalayo na ang puso ninyo sa isa't isa, kailangang may gawin ka. Kung naaamoy mong may ginagawa siyang kalokohan, confront him/her head on. Ang iba gusto pang "killing me softly" ang drama. Huwag maging masokista. Mahalin ang sarili. You have the right to demand faithfulness from your partner. 

Tanggapin ang katotohanang lahat ng tao ay nagbabago. Ang nakilala mong gentleman sa una, maaring maging "balasubas" sa huli. Ang nakita mong "mahinhin" na dalaga, maaring maging "demonyita" sa paglipas ng panahon. Anupaman ang kadahilanan ng kanilang pagbabago manatili kang nagmamahal nang tapat. Sa mga iniwan nang hindi alam ang dahilan, move on and live your life to the fullest. Mas mabuting nakilala mo na siya nang maaga kaysa ikaw ay tuluyang magdusa. He/she does not deserve your love. Hindi lahat ng iyong mamahalin kaya kang alagaan at mahalin nang totoo. Si Lord lang makakagawa noon, hindi ang tao.

Kung iniwan ka ng iyong asawa, ituon ang iyong panahon hindi sa pagluluksa kundi sa pag-aaruga ng iyong mga anak. Kailangang maging matatag ka para sa kanila. Huwag isandig ang buhay sa taksil mong asawa. Mas lalong kumapit sa Panginoon sa panahon ng problema. 

Let's pray. "Lord, iniwan ako ng aking taong mahal. Paghilumin mo ang aking pusong sugatan. Hindi ko kaya ang laban. Ikaw lang ang aking maasahan. Ibinibigay ko ang lahat ng kabigatan. Amen."

Perhaps a great love is never returned. - Dag Hammerskjold

May isang remarkable love triangle sa Genesis. Matindi ang dinanas ni Lea nang mapangasawa niya si Jacob at maging kakumpetensiya niya sa pag-ibig ang kaniyang nakababatang kapatid na si Rachel (Genesis 29-30). Kinailangan niyang magtiis at manlimos ng pag-ibig. Martir na asawa ang peg niya--unloved sabi ng Bibliya. Ikinasal kasi siya bunga ng panlilinlang ng kaniyang ama na si Laban. Siya ang pinasiping kay Jacob sa halip na si Rachel dahil labag daw sa tradisyon na unang mag-asawa ang nakababatang kapatid. 

Nagtiis si Lea dahil marahil dahil alam niyang hindi talaga siya ang tunay na pag-ibig ni Jacob. Swak na swak sa kaniya ang kaniyang pangalan na nangangahulugang "malamlam ang mga mata". Natigib ng luha at kalungkutan ang kaniyang buhay. Pero mabait si Lord kay Leah. Binuksan ni Yahweh ang kaniyang sinapupunan habang nanatiling baog si Rachel (29:31). Sa 13 anak ni Jacob, pito ay nagmula sa kaniya (Reuben, Simeon, Levi, Judah, Issachar, Zebulun at Dinah), dalawa mula sa alipin na babae ni Rachel na si Bilha (Dan at Naphthali), dalawa sa aliping babae ni Leah na si Zilpah (Gad at Asher). Si Rachel naman ang naging ina ni Jose at Benjamin.

Na-Lea ka na ba? Dedma ka sa paningin ng iba. Hirap na hirap kang makakuha ng "kahit konting pagtingin" mula sa taong pinapangarap ng iyong kaluluwa.

Ang katotohanan: hindi mo kayang pilitin ang iba na mahalin ka. Well, hindi naman talaga dapat pinupuwersa ang pagmamahal. Walang tunay na saya sa relasyong hindi natural. 

Normal na mag-expect. Normal na "umasa". Because we want to be loved. We want to be affirmed. Kapag hindi nasuklian ang ating pag-ibig, we feel rejected. 

Dahil mahal mo siya, sinusundan mo kahit saan siya magpunta. In-add mo sa Facebook para laging mo siyang nakikita. Nag-enroll ka sa same university. Same course. Same subjects. Same room. Same-same. Kasi akala mo magiging same ang feelings.

Nagmamahal ka pero friends lang talaga ang turing sa iyo. Hanggang friendzone lang talaga. Wala nang ilalampas pa. Ikaw naman, asa nang asa. Pinagpe-pray mo: "Lord, sige na, buksan mo na ang kaniyang mga mata!"

Never fall into imaginary romance. Stop fantasizing na mahal ka rin niya. Kasi ang totoo, hindi kayo. Nagsisinungaling ka sa iyong sarili. Kung may kasama siyang iba, huwag kang mananaghili. Remember: may mga taong nagmamahal sa iyo na hindi mo rin pinapansin. Kaya unfair ka rin sa kanila. 

Hindi kailangang "exchange gift" ang pag-ibig. Kapag nagmamahal ka, nagmamahal ka lang. Hindi naghihintay ng kapalit. Kapag lagi kang umaasa na susuklian ang iyong pag-ibig, hindi ka makukuntento. Dahil hindi lahat ng tao marunong makaunawa sa pangangailangan mo. It is better to give than to receive (Acts 20:35). 

Walang talo sa taong nagmamahal. Huwag matuon sa kung ano ang matatanggap. Ang kaligayahan mo ay dapat magmula kung paano mo napapangiti ang iyong kapwa. Hindi "gayuma" ang sagot upang ikaw ay lumigaya, kundi ang patuloy na magmahal pa.

Mahalin ang iyong sarili. Hindi dapat umikot ang mundo mo sa sinuman. Sa pag-ibig ni Lord ka manahan. Huwag mo ring kalimutan ang mga mahal mo sa buhay na iyong sandigan sa panahon ng kalungkutan.

Si Lord nga hindi tinanggap ng sarili niyang bayan (John 1:11). At nang magkagipitan na, iniwan siya ng kaniyang mga tagasunod (Mark 14:50). Sa halip na parusahan sila sa kanilang kataksilan, ginawa pa rin Niya ang kalooban ng Kaniyang Ama--ang mamatay sa Krus para sa kasalanan ng sangkatauhan. 

Sa maraming pagkakataon, hindi natin pinapansin si Lord. Mahal na mahal ka Niya. Ikaw lab mo ba talaga siya?

Let's pray. "Salamat Panginoon sa iyong hindi nagmamaliw na pag-ibig sa akin. Tulungan mo akong maging kuntento sa iyong pagmamahal. Ayaw kong umasa sa ibang tao upang lumigaya. Ikaw ang kumumpleto sa aking buhay. Amen."

"God whispers to us in our success, but shouts in our pain." -C.S. Lewis

Maraming sikat na love stories sa kasaysayan, sad ang ending. Romeo and Juliet. Queen Cleopatra and Mark Anthony. Shah Jahan and Mumtaz Mahal. Queen Victoria and Prince Albert. Anakin at Amidala Skywalker. Popoy at Basha.

Isang kabataan ang nagtanong sa akin, "Kuya, bakit ganoon umibig, ang sakit-sakit?"

Masakit nga ba talaga ang magmahal?

May sakit na bunga ng paniniil ng iba at hindi maiiwasang dagok ng buhay. Ngunit mayroon ding mga sakit na bunga ng kasalanan (1 Peter 2:20). Ito ang kailangan nating tingnan.

Bakit maraming nasasaktan? Kasi may mali.

Maling panahon. Pilit ka nang pilit e hindi pa hinog ang sitwasyon. Nang pitasin mo ang bunga at matikman mong mapakla, bigla kang nasuka at napariwara. Relax lang kapatid. Dadating tayo diyan. Huwag excited much. Dapat marunong kang tumimpla ng klima ng buhay ng iba.

Maling motibasyon. Huwag umasang magtatagal ang relasyon kung sabit na ang pinagmulan. Umibig dahil naiinip nang magka-dyowa. Gusto lang mag-rebound mula sa isang natapos na relasyon.Tinuluyan ang partner dahil lang sa tuksuhan. Sa mga alanganin: huwag kang paasa at baka masaktan ka at makasakit ng iba.

Maling pamamaraan sa relasyon. Relationships should be nurtured. You must decide to love your partner regularly and with passion. Break-up is predictable. Mararamdaman mo iyan kung unti-unti nang natutuyo ang damdamin ninyo sa isa't isa. Huwag ipagkibit-balikat ang mga "warning signs". Kapag ang halaman, may mga tuyot nang bahagi, maalarma ka na. Baka tuluyang ikamatay niya.

Maling partner. Hindi mo man intensiyon, maaring mabiktima ka ng isang partner na hunyango. For ladies: kilalanin muna ang nagpapakilalang guwapo bago bitiwan ang matamis na "Oo". For guys: hindi kumo mabango ang shampoo at balingkinitan ang katawan, qualified ng maging kasama sa buhay. Makinig sa mga taong tunay na "concerned" sa iyo. Mahirap bumalik ang paningin ng mga taong nagbubulag-bulagan. Kung matalino ka, makikinig ka rin sa sinasabi ng iba. Dahil maaaring may alam sila na hindi mo nakikita.

When our emotions get wounded, our souls are also shattered. Kaya big challenge ang mag-move on. Ok lang umiyak. Ok lang magdamdam. Si Lord nga tumangis nang mamatay ang kaniyang matalik na kaibigan (John 11:35). Tumatangis din siya kapag nagtatampisaw tayo sa kasalanan at nabibiktima ng kasinungalingan.

Sa panahon ng kalungkutan lumalabo ang ating paningin. Hindi natin makita maging ang pinakamagandang bagay sa ating buhay. Hindi mo rin magawang i-appreciate ang mga taong nagmamahal iyo. Masyado kang na-consumed ng ideya na ikaw lang ang tao sa mundo.

God is near to the broken-hearted (Psalm 34:18). Iwan ka man ng iyong mga mahal sa buhay, may Diyos kang maasahan (Psalm 27:10). Lapit lang sa Kaniya at siguradong gagaan ang iyong kalooban. He invites us to come and rest in Him (Matthew 11:28-30). Hindi mo kailangang magmakaawa dahil Siya na mismo ang nag-iimbita. Sa panahon ng lungkot, kinakausap ka Niya.

Your pain will never be in vain. If you love God, umasa kang kahit ang pinakamadilim mong nakaraan ay patungo sa magandang kinabukasan (Romans 8:28). Kayang gamitin ni Lord ang masasakit mong karanasan upang hipuin ang puso ng ibang tao. Mas lulutang ang iyong pusong mapagmahal dahil naranasan mong damayan at makiisa sa damdamin ng iba. Mas matatag ka kaysa noong una.

Sa pag-ibig, hindi maiiwasang ikaw ay masaktan dahil may mga bagay na hindi sakop ng iyong kapangyarihan. Ganundin, hindi mo kailangang magdusa para matuto. Ilang libo, ilang milyon na ang lumuha sa iba't ibang kamalian. Matuto sa kanila kung ayaw mong masaktan.

Libreng mag-isip. Maging matalino. Linisin ang utak (Romans 12:1-2). Rendahan ang mapanlinlang na emosyon (Jeremiah 17:9). Higit sa lahat, unang mahalin ang Panginoon (Matthew 22:37).

Tandaan: ang tamang pakikipagrelasyon hindi nagbubunga ng sakit kundi ng matamis na pag-ibig.

Let's pray. "Lord, turuan mo akong maging matalino sa pakikipagrelasyon. Ibinibigay ko sa iyo ang lahat ng mapait kong karanasan at damdamin. Patawad sa lahat ng aking pagkakamali. Ikaw ang muling bumuo ng gula-gulanit kong kaluluwa. Sa Iyong mga kamay inilalagak ko ang aking puso. Amen."